Świece zapłonowe są niepozornym, ale niezwykle ważnym detalem, montowanym w samochodzie z silnikiem benzynowym. Odpowiadają za inicjowanie procesu spalania mieszanki paliwowej, generując iskrę. Niestety, jak większość części samochodowych, na skutek intensywniej eksploatacji zużywają się, nie gwarantując sprawnej pracy silnika. Jak często lub w jakich sytuacjach należy je wymieniać?
Chociaż świeca zapłonowa jest niewielkim, kilkunastocentymetrowym elementem, w rzeczywistości ma bardziej złożoną konstrukcję. Nie bez powodu też nosi taką nazwę, gdyż podobnie jak świece woskowe, ma wydłużony kształt i wytwarza iskrę, która inicjuje zapłon paliwa. Ten ważny detal składa się w dziewięciu części, z których każda ma znaczenie dla poprawności jego działania. Są to:
* nakrętka kontaktowa – umożliwia umocowanie świecy do przewodu wysokiego napięcia i przesyłanie energii do kołka kontaktowego,
* kołek kontaktowy – odpowiada za przesyłanie napięcia w obszar szklanohermetyku
* izolator ceramiczny – chroni świecę przed skutkami działania prądów pełzających i zmian temperatury, charakteryzuje się wysoką wytrzymałością mechaniczną,
* korpus – pozwala na zamontowanie głowicy w gnieździe oraz odpowiada za odprowadzanie ciepła,
* szklanohermetyk – jest niezbędny w celu zachowania szczelności pomiędzy kołkiem kontaktowym a elektrodą wewnętrzną i izolatorem, wyróżnia się wysoką przewodniością elektryczną i bardzo dobrym odprowadzaniem ciepła,
* uszczelki wewnętrzna i zewnętrzna – doszczelniają połączenia: świeca – głowica silnika oraz izolator – korpus,
* elektroda środkowa – jest wyposażona w miedziany rdzeń, dzięki któremu szybko odprowadza ciepło, eliminując ryzyko samozapłonu,
* elektroda boczna – jest wykonana ze stopu Ni-Cr i ma kształt litery U, wykazuje odporność na zużycie elektroerozyjne i obciążenia cieplne
Działanie świecy zapłonowej jest bardzo proste. Podłączona do przewodu wysokiego napięcia i umieszczona w ceramicznym izolatorze elektroda środkowa przekazuje iskrę na elektrodę boczną. Ta z kolei jest połączona z masą gwintowanym korpusem. W silnikach, które pracują z prędkością obrotową 4000 obr/min, iskra jest generowana około 30 razy w ciągu każdej sekundy.
Intensywność pracy świec zapłonowych sprawia, że się rozregulowują, a przerwy pomiędzy generowaniem kolejnych iskier ulegają zwiększeniu. W następstwie silnik pracuje mniej wydajnie. Producenci określają, po jakim czasie należy je wymieniać. Zazwyczaj warto to zrobić po przejechaniu 30 tys. km. Nie jest to jednak bezwarunkowym zaleceniem, które dotyczy każdego samochodu.
Czynnikami, które mają wpływ na częstotliwość wymiany świec, są między innymi: uszkodzenia układu zapłonowego, typ silnika i intensywność jego eksploatacji, a także warunki, w jakich pracuje i typ zamontowanej świecy. Różnice pomiędzy poszczególnymi modelami wahają się od 30 do 100 tys. km. Przykładowo w modelu Seat Ibiza III producent zaleca wymianę świec co 4 lata lub po przejechaniu 60 tys. km. Częściej należy też wymieniać świece w samochodach zasilanych LPG.
Pomimo zalecenia producentów wielu specjalistów z serwisów uważa, że najlepszym sposobem na ocenę pory wymiany świec jest ich obserwacja. Dlatego od czasu do czasu warto tę część wykręcić i dokładnie obejrzeć.
Sygnały, które powinny skłonić do samodzielnej wymiany świecy lub wizyty w serwisie i przeprowadzenia diagnostyki, to:
* zaolejenie – zazwyczaj wskazuje na zwartość oleju w mieszance i jest oznaką zużycia silnika,
* osad z sadzy – świadczy o zbyt małym dogrzaniu silnika, długiej pracy na niskich obrotach, częstym pokonywaniu krótkich dystansów lub za bogatej mieszance paliwa,
* osad z popiołu – jest następstwem stosowania dodatków do oleju i do paliwa, często prowadzi do samozapłonu oraz uszkodzenia silnika,
* odkształcenie elektrody środkowej – jest objawem nadmiernego rozgrzania silnika, którego konsekwencją jest samozapłon,
* stopienie elektrody środkowej lub trwałe zespawanie elektrod – oznacza termiczne przeciążenie silnika w wyniku samozapłonu
* zużycie elektrody środkowej – oznacza przekroczenie zalecanego czasu użytkowania świecy,
* zużycie elektrody bocznej – wskazuje na odkładanie się dodatków antykorozyjnych do paliwa na skutek nieprawidłowego przebiegu procesu spalania,
* mechaniczne uszkodzenie elektrody środkowej – zazwyczaj jest następstwem błędnego montażu.
Wymiana świec zapłonowych nie należy do trudnych zadań, dlatego można ją przeprowadzić samodzielnie. Warto jednak pamiętać, że świece zawsze wymienia się kompletami, wyłącznie na zimnym silniku.